«معجزه آبخیزداری» | آبخیزداری و آبخوانداری در سیاست‌های کلی نظام ابلاغی رهبر معظم انقلاب

به گزارش مجله خبری نگار، آبخیزداری و آبخوانداری از مسائلی است که از اهمیت فراوانی در بخش منابع طبیعی و کشاورزی کشور برخوردار است و آن را می‌توان پیشران توسعه بخش کشاورزی و منابع طبیعی کشور دانست. کارکرد مثبت آبخیزداری و آبخوانداری در مدیریت سیل و خشکسالی باعث شده است این موضوع مهم همواره از مطالبات مقام معظم رهبری واقع شود. مقام معظم رهبری در این باره می‌فرماید:

«چند سال قبل از این بحث‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری و مانند این‌ها مطرح شد، کار‌هایی هم انجام گرفت؛ باید این‌ها با جدّیّت و قوّت دنبال بشود؛ این کار‌ها متوقّف نماند.» (بیانات در دیدار مسئولان و فعالان محیط زیست، منابع طبیعى و فضاى سبز، ۱۷ اسفند ۹۳)

همچنین آبخیزداری و آبخوانداری در سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری از اهمیت فراوانی برخوردار است و در بسیاری از این سیاست‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به این مساله اشاره شده است. در این گزارش به مروری بر جایگاه آبخیزداری و آبخوانداری در این سیاست‌ها می‌پردازیم:

سیاست‌های کلی منابع آب

ایجاد نظام جامع مدیریت در کل چرخه آب بر اساس اصول توسعه پایدار و آمایش سرزمین در حوضه‌های آبریز کشور

ارتقای بهره وری و توجه به ارزش اقتصادی و امنیتی و سیاسی آب در استحصال، عرضه، نگهداری و مصرف آب
افزایش استحصال آب و به حداقل رساندن ضایعات طبیعی و غیرطبیعی آب در کشور از هر طریق ممکن
تدوین برنامه جامع به منظور رعایت تناسب در اجرای طرح‌های سد، آبخیزداری، آبخوان‌داری، و شبکه‌های آبیاری و تجهیز و تسطیح اراضی و حفظ کیفیت آب و مقابله با خشکسالی و پیشگیری از سیلاب و بازچرخانی و استفاده از آب‌های غیرمتعارف و ارتقای دانش و فنون و تقویت نقش مردم در استحصال و بهره‌برداری
مهار آب‌هایی که از کشور خارج می‌شود و اولویت استفاده از منابع آب مشترک

 سیاست­‌های کلی محیط زیست

بند ۱:مدیریت جامع، هماهنگ و نظام‌مند منابع حیاتی (از قبیل هوا، آب، خاک و تنوع زیستی) مبتنی بر توان و پایداری زیست‌بوم به‌ویژه با افزایش ظرفیت‌ها و توانمندی‌های حقوقی و ساختاری مناسب همراه با رویکرد مشارکت مردمی.

بند ۷. مدیریت تغییرات اقلیم و مقابله با تهدیدات زیست‌محیطی نظیر بیابان‌زایی، گرد و غبار به‌ویژه ریزگردها، خشکسالی و عوامل سرایت‌دهنده‌ی میکروبی و رادیواکتیو و توسعه‌ی آینده‌نگری و شناخت پدیده‌های نوظهور زیست‌محیطی و مدیریت آن.

بند ۹:تعادل‌بخشی و حفاظت کیفی آب‌های زیرزمینی از طریق اجرای عملیات آبخیزداری، آبخوان‌داری، مدیریت عوامل کاهش بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی و تبخیر و کنترل ورود آلاینده‌ها.

سیاست‌های کلی آمایش سرزمین

بند و- رعایت ملاحظات امنیتی و دفاعی در استقرار جمعیت وفعالیت در سرزمین با تکیه بر:

۱- انتخاب مکان‌های مناسب و استقرار مراکز زیست و فعالیت و همچنین مراکز حیاتی و حساس، متناسب با ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی به‌ویژه امنیتی و پدافند غیرعام.

۲- ارتقای فعالیت‌های توسعه‌ای ملی و استانی در مناطق مرزی با اعطای مشوق‌های اقتصادی و تقویت زیربنا‌ها و استقرار مناسب جمعیت و تقویت نیرو‌های نظامی و انتظامی متناسب با تهدیدات.

۳- ساماندهی سطوح خدمات و استقرار جمعیت در کشور با توجه به مدیریت سوانح طبیعی، حوادث و منابع آب و رعایت شرایط زمین‌شناسی جهت افزایش ضریب ایمنی تأسیسات زیربنایی و حیاتی و ابنیه‌ی مراکز جمعیتی و شهر‌ها و روستاها.

۴- تقویت همگرایی، یکپارچگی ملی، وحدت و پیوند‌های اجتماعی با ارتقای سطح توسعه‌یافتگی مناطق مختلف کشور و ایجاد قطب‌ها و کانون‌های توسعه.

۵-پیشگیری از مهاجرت‌های بی‌رویه به مراکز استان‌ها با تدابیر لازم.

بند ح– حفظ، احیا و بهره‌وری بهینه از سرمایه‌ها، منابع طبیعی تجدیدشونده و حفظ محیط زیست در طرح‌های توسعه.